ANP Kwart oud-politici wordt lobbyist. Bart de Liefde, Kamerlid, gaat aan de slag bij Uber. Eerder liep de topbaan van oud-minister Eurlings bij de KLM in het oog. Dat zijn geen uitzonderingen, wijst Volkskrant-onderzoek uit. Door: Eline Huisman, Sybren Kooistra, Ariejan Korteweg 30 januari 2016, 06:00 Lobbyland Maken lobbyisten de dienst uit? Wie zijn het? Ariejan Korteweg en Eline Huisman verkennen het circuit. Lees hier meer. VVD-Kamerlid Bart de Liefde. VVD-Kamerlid Bart de Liefde. © ANP De overstap van VVD-Kamerlid Bart de Liefde naar Uber, het taxibedrijf waar hij in de Kamer al geregeld een goed woordje voor deed, staat allerminst op zichzelf. Minstens een kwart van alle oud-politici gaat aan het werk binnen het lobbycircuit. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant naar het carrièreverloop van Kamerleden, ministers en staatssecretarissen. Voor dit onderzoek zijn de carrières onderzocht van 200 oud-politici uit de kabinetten na Paars (2002). Er zijn de klassiekers: Jack de Vries (CDA) die als staatssecretaris gevechtsvliegtuig JSF verdedigde en na zijn aftreden als lobbyist voor de fabrikant ging werken. Of Camiel Eurlings, die topman bij KLM werd meteen na zijn vertrek als CDA-minister voor Verkeer en Waterstaat. De rolwisseling van politicus naar lobbyist blijkt veel wijder verbreid. Van alle landelijke oud-politici kwam sinds 1990 minstens 25 procent te werken in de top van een brancheorganisatie, een belangenvereniging of bij een public affairs bureau, een bureau dat extern wordt ingehuurd om de politieke lobby te organiseren. Onderdeel van de functie Zo begonnen de oud PvdA-Kamerleden Chantal Gill'ard en Luuk Blom elk een eigen lobbybureau (respectievelijk Sarika en KddB public policy). René Leegte (VVD) is eigenaar van Publieke Zaken, 'een betrokken public affairs adviesbureau dat als geen ander verbindingen kan leggen in het Haagse'. D66-prominent Bert Bakker ging, evenals voormalig minister Ben Bot (CDA), werken voor bureau Meines Holla. In de topfuncties bij branche- en belangenverenigingen zien we telkens het patroon dat oud-politici in een andere gedaante terugkeren op het Binnenhof. Zij staan meestal niet te boek als lobbyist, maar doen het werk als onderdeel van hun functie. CDA-minister Maxime Verhagen, als voorzitter van Bouwend Nederland; Job Cohen, voormalig fractievoorzitter van de PvdA, als voorzitter van de brancheorganisatie voor sociale werkvoorzieningen Cedris; André Rouvoet (ChristenUnie) die voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland werd; Ank Bijleveld Schoten (CDA) die de provincies vertegenwoordigt als voorzitter van het Interprovinciaal Overleg; Joop Atsma, voormalig CDA-staatssecretaris, die voorzitter werd van de vereniging van tankopslagbedrijven. Afkoelperiode De draaideur tussen politiek en belangenclub draait hier soepel Lotte Rooijendijk van Transparency Intl. Oud-politici nemen interessante voorkennis en netwerken mee, weten hoe het politieke bedrijf werkt. Hetzelfde geldt voor beleidsmedewerkers van Eerste- en Tweede Kamerleden: van hen vindt 20 procent een baan in de lobby. Anders dan ex-politici duiken zij vaak op in officiële lobbyfuncties. 'De draaideur tussen politiek en belangenbehartiging draait hier soepel', zegt Lotte Rooijendijk van corruptiewaakhond Transparency International. 'Er zijn geen regels voor politici die een nieuwe functie gaan bekleden waarbij ze specifieke belangen behartigen.' Transparency pleit in Nederland voor een afkoelperiode, zoals die wel geldt in Brussel. Eurocommissarissen mogen na hun functie een jaar niet werken bij bedrijven waarmee ze in hun politieke rol te maken hadden. In Nederland bestaat zo'n afkoelperiode voor ambtenaren. Tot twee jaar na hun vertrek mogen ze niet als 'externe' door 'hun' ministerie worden ingehuurd, bijvoorbeeld via een adviesbureau. Bij aanbestedingsprocedures mogen oud-ambtenaren eenzelfde periode niet betrokken zijn bij de uitvoering van werkzaamheden. We willen toch dat ze weinig van het wachtgeld gebruikmaken? Hayke Veldman, VVD-Kamerlid Wachtgeldregeling Mei Li Vos (PvdA): 'Er wordt veel gezeurd over de wachtgeldregeling en niemand durft het daarvoor op te nemen.' Mei Li Vos (PvdA): 'Er wordt veel gezeurd over de wachtgeldregeling en niemand durft het daarvoor op te nemen.' © ANP PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester stelt in een initiatiefnota een dergelijke afkoelperiode voor oud-bewindslieden voor. Als het om Kamerleden gaat, is ze voorzichtiger. 'Onze intentie is dat voor hen hetzelfde geldt, maar de regeling moet wat anders zijn', licht Bouwmeester toe. 'Een Kamerlid is vaak op veel terreinen actief. Mag hij dan op al die gebieden later niet werken?' Een veelgehoord argument is de wens niet onnodig een beroep te doen op de wachtgeldregeling voor Kamerleden. Mei Li Vos (PvdA) noemt dit een belangrijke stimulans voor politici om een baan in het lobbycircuit te zoeken. 'Er wordt veel gezeurd over de wachtgeldregeling en niemand durft het daarvoor op te nemen. En we hebben de beeldvorming tegen. Er zijn weinig kansen op een baan bij een net bedrijf. De wachtgeldregeling is juist zo goed omdat die Kamerleden in staat stelt om onafhankelijk te zijn, in de kamer, maar ook van bedrijven waar je eigenlijk niet zo moeten willen werken omdat je er het woord over hebt gevoerd.' VVD-Kamerlid Hayke Veldman, die door Bouwmeester is benaderd voor een werkgroep over transparantievoorstellen, voelt weinig voor een verplichte afkoelperiode. 'Fatsoen laat zich niet in regels vangen', stelt hij. 'Veel politici komen na hun Kamerlidmaatschap moeilijk aan het werk. En we willen allemaal dat Kamerleden en bewindspersonen zo min mogelijk gebruik hoeven maken van wachtgeld. Dan moet je geen restricties leggen op carrièrestappen na de politiek.' Er is niets mis met het feit dat een kwart van de Nederlandse politici lobbyist wordt Mijn mening Eens Oneens Stem BEKIJK DE UITSLAG De oud-politci kozen voor het lobbyleven Chantal Gill'ard. Chantal Gill'ard. © ANP Chantal Gill'ard Partij PvdA Begon eigen lobbybureau Sarika Bert Bakker Partij D66 Ging werken voor bureau Meines Holla Job Cohen Partij PvdA Werd voorzitter brancheorg. soc. werkvoorz. Cedris Ank Bijleveld. Ank Bijleveld. © ANP André Rouvoet Partij ChristenUnie Werd voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland Ank Bijleveld Schoten Partij CDA Werd voorzitter van het Interprovinciaal Overleg René Leegte Partij VVD werd directeur van public affairs bureau EPPA